کتاب‌گرد | تازه‌های پرفروش ادبیات داستانی کتاب‌فروشی‌های مشهد، پاییز ۱۴۰۲

 شهرآرانیوز؛ اگر میان عطر صفحات نو و کهنه ایستاده در ویترین کتاب‌فروشی‌ها قدم بزنید و با آدم‌هایی که وقتشان را میان کاغذها، کلمات و کافه‌کتاب‌ها سپری می‌کنند بگذرانید؛ میانشان رایج است که به هرکس کتاب‌دوستیش بیش از حد معمول باشد Bibilophile «بیبیلوفیل» یا عشق‌کتاب می‌گویند. وقتی به ما می‌گویند عشق‌کتاب، یعنی دیگر مخدرمان شده است کلمات، کوچه‌های زندگیمان پاورقی‌ها و اطلس همراهمان کتاب‌هایی است که مابینشان می‌گردیم و زندگی می‌کنیم. کتاب‌گرد شهرآرانیوز، درواقع روایت گشت و گذار یک عشق‌کتاب برای آن‌هایی است که دوست دارند درمورد کتاب‌ها بخوانند و از آخرین اخبار کتاب‌فروشی‌های شهرشان مطلع باشند؛ در نخستین روز حیات کتاب‌گرد ما به سراغ فصل پاییز کتاب‌فروشی‌های مشهد رفته‌ایم تا کاغذ‌هایی که هنوز بوی دستان چاپخانه روی صورت صفحاتشان مانده و البته مابین مخاطب‌ها نیز لقب پرفروش را دریافت کرده‌اند بگردیم و اسامی‌شان را برایتان استخراج کنیم. تازه‌ترین کتاب‌ها فصل پاییز مختص قفسه ادبیات داستانی خارجی و ایرانی بوده است که با یکدیگر می‌بینیم. اطلاعات و دریافت‌های این بخش از کتاب‌گرد از داده‌های پردیس کتاب، شهر کتاب شاهنامه و بوکتاب به دست آمده است.

۱. آناکارنینا، بهترین عشق، سرخوردگی و شکست در تاریخ
اثر: تولستوی | انتشارات: موسسه انتشارات نگاه | ترجمه: مشفق همدانی

آناکارنینا نوشته تولستوی نویسنده مشهور روس در قرن ۱۹ میلادی، از آن دست کتاب‌هایی است که در هر فصل تاریخ همیشه بین برترین نوشته‌های ادبیات داستانی نام‌اش به چشم می‌خورد. درمورد او، ما کنار هم قرارگرفتن کلمات گرم رمان‌های او را مدیون خدمت در مرز و بوم یخ زده ارتش تزار هستیم. چراکه تولستوی در ارتش تزار نوشتن را آغاز کرد. آناکارنینا نیز درواقع کوشش تولستوی برای خلق شخصیت‌هایی در فضای اشرافی روسیه است که داستانی عاشقانه را با درهم آمیختن ایمان، خیانت و شکست رقم می‌زند. اما اشتباه نکنید، این فقط یک رمان عاشقانه نیست بلکه واکاوی و تشریح مباحث عمیق مذهبی، فرهنگی و هویتی نیز خواهد بود. شما در این رمان بیش از هرچیز باید با آنا آشنا شوید. آنا زنی عصیان‌گر و پیش‌رو است که زندگی‌اش به نوعی آمیخته با ایستادگی او در برابر سنت‌های جامعه و سختی‌هایی است که سرنوشت متوجه او می‌کند. ولادیمیر ناباکوف یکی دیگر از نویسندگان بزرگ روسیه درمورد آنا می‌نویسد: آنا فقط یک زن، فقط نمونه‌ای درخشان از زنانگی نیست، او زنی است که سرشت اخلاقی‌اش کامل و محکم و مهم است: همه‌چیز شخصیت او برجسته و چشم‌گیر است، و همین در عشق او نیز صدق می‌کند.

در بخش‌هایی از این کتاب می‌خوانیم:

 او همان‌طور که تلاش می‌کرد آن زن را نگاه نکند، از پله‌ها پایین رفت؛ انگار که او خورشید بود. با این وجود، مرد او را دید؛ مثل خورشید، حتی بدون نگاه کردن.
 من فکر می‌کنم… اگر این درست باشد که به اندازه‌ی تمام سرها، ذهن‌هایی وجود دارد؛ پس به اندازه‌ی تعداد قلب‌ها نیز، عشق‌های متفاوتی هست.
 عشق؛ دلیل بی‌علاقه بودن من به این واژه، این است که برایم زیادی باارزش است؛ بسیار بیشتر از چیزی که بتوانی درک کنی.

۲. دیدگانشان خدا را می‌نگریست، داستان تبعیض‌ها در جامعه آفریقایی-آمریکایی
اثر:زورا نیل هرستون | انتشارات: ثالث | مترجم: مونا اله بخش

هرستون وقتی این کتاب را منتشر کرد می‌دانست که قرار است پر مخاطره‌ترین و جنجالی‌ترین متن داستانی او باشد؟ احتمالا می‌دانست. درواقع دیدگانشان خدا را می‌نگریست پس از انتشار به مدت ۳۰ سال توقیف شد. هرستون در کارنامه مکتوب خود، یک زندگینامۀ خودنوشت، دو پژوهش در ادبیات عامیانه سیاهان و بیش از پنجاه مقاله و داستان کوتاه را به همراه دارد. با این همه، شهرت او با کتاب دیدگانشان خدا را می‌نگریست بود. این نخستین اثری است که آشکارا مسائل زنان را وارد سنت آفریقایی آمریکایی کرد و با خلق شخصیت جینی کرافورد داستان زنی سیاهپوست و متکی به خویش در دنیایی که اکثریت مردان سفیدپوست بر آن مسلط بودند را روایت کرد. شخصیت اصلی داستان او با وجود همۀ سرکوب‌ها به راه خود ادامه می‌دهد و از چیزی نمی‌هراسد. هرستون با ترسیم هوشیاری زنان سیاه‌پوست مادر ادبیات آفریقایی آمریکایی نام گرفت و الهام بخش نویسندگانی بزرگ همانند تونی موریسون و آلیس واکر شد. کتاب حاضر نخستین ترجمه از آثار هرستون به زبان فارسی است.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

• می‌دانست خدا هر روز عصر دنیای کهنه را از هم می‌درد و هنگام بالا آمدن خورشید دنیایی نو می‌سازد. دیدن این که دنیا با خورشید شکل می‌گیرد و از غبار خاکستری سازنده اش پدیدار می‌شود، شگفت انگیز بود. از چیز‌ها و آدم‌های آشنا زده شده بود. پس روی در خم شد و به بالای جاده، به دوردست‌ها نگریست. اکنون می‌دانست که ازدواج عشق نمی‌آفریند. نخستین رویای جینی مرده بود، پس زن شده بود.

۳. کشتن مرغ مقلد، تراژدی ترازوی عدالت و تبعیض
اثر: هارپرلی | انتشارات: نگاه | مترجم: رضا ستوده

کار کشتن مرغ مقلد به نوبت چاپ دوم کشیده است، در این داستان هارپرلی با خلق یک دوگانه دقیق سیاه‌پوست و سفیدپوست، تمام تبعیض‌های نژادی که در قانون، جامعه و فرهنگ غرب خوابیده است را داخل پرانتز برجسته می‌کند و شما با خواهندن ماجرای محکومیت تام رابینسون سیاه‌پوست که متهم ناحق تجاوز است و دفاع وکیل او یعنی اتیکوس فینچ در سه بخش وارد ماجرای خانواده سیاه‌پوست فینچ می‌شوید تا تبعیض نژادی را بخوانید. بخش اول سبک زندگی این خانواده را به قلم می‌کشد و بخش دوم برخورد قانون در دادگاه با سیاه‌پوستان و در بخش سوم ماجرا‌های پس از دادگاه را تعریف می‌کند.

در بخشی از این رمان می‌خوانیم:

هر کس حق داره هر طور می‌خواد فکر کنه و توقع داشته باشه که دیگران هم به عقایدش احترام بگذارند. اما من قبل از این که با دیگران زندگی کنم، باید بتونم با خودم زندگی کنم. وجدان آدم تنها چیزیه که نمی‌تونه تابع نظر اکثریت باشه. (کتاب کشتن مرغ مینا – صفحه ۱۳۹)

۴. ماهی جنگ‌جو، جستجوی هویت در جامعه‌ای از هم‌پاشیده
اثر: اس‌ای هینتون | انتشارات نگاه | ترجمه: امیرحسین آشوری

هینتون از آن دست نویسندگانی است که در متن‌هایش در قالب شخصیت‌ها از شما می‌خواهد که به سوال‌هایی معناشناسانه درمورد افکار و مواجهه خودتان با مسائل و اهداف روزمره پاسخ دهید. احتمالا به همین خاطر است که کار ماهی جنگجو به چاپ دوم هم کشیده است. درواقع ماهی جنگجو داستان نوجوانانی است که باید هویت خودشان را تعریف کنند تا در جامعه چند رنگ و از هم پاشیده آمریکا سرشان را بلند کرده و یک پاسخ قاطع به من کیستم بدهند. این داستان نقش خانواده و شبکه‌های اجتماعی را در تعریف نوجوان و جوان از خود و اهدافش به چالش می‌کشد.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

مدام می‌گفت: «اینجا چی کار می‌کنی؟» یه جوری نگاهم می‌کرد انگار باورش نمی‌شد. گفتم: «خونه زندگیم اینجاست. تو اینجا چی کار می‌کنی؟» «تو تعطیلاتم. اینجا دانشگاه می‌رم.» گفتم: «جدی؟ واسه چی می‌ری دانشگاه؟» «از دانشگاه بزنم بیرون، می‌خوام تدریس کنم، احتمالا دبیرستان. هیچ جوره باورم نمی‌شه! اصلش فکر نمی‌کردم دوباره ببینمت، اون هم اینجا!» پیش خودم گفتم من هم قد اون شانس اینجا بودن رو دارم، حتی اگه از آخرین باری که همدیگه رو دیدیم خیلی گذشته باشه. مردم سر عجیب‌ترین چیز‌ها به هیجان می‌آن. مونده بودم چرا از دیدنش خوشحال نیستم.

۵. محبوس پواتیه، متمایز‌ترین اثر یک فرانسوی برنده نوبل
اثر: آندره ژید | انتشارات: نگاه | مترجم: شورا وحدتی

پل گیوم آندره ژید، فرانسوی برنده نوبل ادبیات سال ۱۹۴۷ را اگر می‌شناسید پس حتما باید بدانید که او و زندگی پر نوسان‌اش چقدر به ۶۰ سال نویسندگی او گره‌خورده است. تصور کنید یک نفر در جامعه صادقانه به‌دنبال آزادی‌های فردی باشد که اغلب با عرف جامعه در تعارض است. اما محبوس پواتیه از آن جهت با دیگر آثار ژید متفاوت است که آندره سعی می‌کند خودش را هرطور که شده به نفع حقیقت و واقعیت از داستانش بکشد بیرون تا دستش برای روایت دو پرونده جنایی باز‌تر باشد. او ماجرای دادگاه دو تفر را بیان می‌کند. مادری دختر بیست و پنج ساله، سالم و هوشیارش را در اتاقی تاریک و نمور حبس کرده و پسری معصوم و آرام که از کودکی در مزارع کارگری می‌کرده به ناگاه ارباب و همه اعضای خانواده‌اش را به قتل می‌رساند. محبوس پواتیه درامی وحشتناک است از تعصبات، فضیلتی رقت‌‏انگیز، فضیلتی که بر مبنای قرارداد‌های شنیع اجتماعی بسته شده؛ که شما را با این سوال و ادامه داستان آن‌ها تنها می‌گذارد که: به راستی چه کسی یا چه کسانی در این دو فاجعه غریب مقصرند و چگونه می‌توان بی هیچ قضاوتی صرفاً به تماشای آدم‌ها نشست؟

ژید در آغاز این کتاب می‌نویسد:

در امضای این اثر تردید دارم، زیرا در روایتی غیرشخصی، تنها نگرانی‏ام این بود که حضور خود را در ارائۀ اسنادی که جمع‏ آوری کرده‏ام، کمرنگ کنم. در بخش نخست این کتاب، تصویری از ماجرایی عجیب که در سال ۱۹۰۱ رخ داد.

۶. دفاع در برابر اعدام، آزادی یا مرگ در انقلاب فرانسه
اثر: سوفی وانیش | انتشارات: علم | ترجمه: سید علی میرمحمدی


سوفی وانیچ علاوه بر آنکه یک مورخ فرانسوی است مدیر تحقیقات مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (CNRS) و متخصص انقلاب فرانسه نیز هست. سنت جمهوری خواهان بود که ترور و کشته شدن شاهزادگان را در انقلاب قرانسه جشن می‌گرفتند، آن هم به مدت ۲۰۰ سال. آن‌ها از وحشتی که انقلاب فرانسه در جامعه حاکم کرده بود درواقع دفاع می‌کردند و آن را مقدس می‌شمردند. وانیچ می‌گوید دهه‌های اخیر، اما تغییر قابل توجهی با حساسیت‌های مطلوبی ایجاد شده است. انقلاب، دیگر بر اساس ضرورت تاریخی قضاوت نمی‌شود، بلکه بر اساس معیار‌های اخلاقی نامحدود مورد قضاوت قرار خواهد گرفت که این مقاله مختصر درموردش توضیح می‌دهد. اینکه چگونه برخلاف تفاسیر رایج نهاد ترور یا اعدام به دنبال ترمزی بر خشونت مشروع مردمی بود. یا اینکه ترور فرآیندی بود که به رژیم حاکمیت مردمی پیوند خورده و تنها راه جایگزین شکست استبداد یا مردن برای آزادی به حساب می‌آمد. این کتاب می‌تواند گزینه مطلوبی برای طرفداران ادبیات تاریخی باشد.

۷. دود روشن آتش سرد، جلد ۲، آب بی پایان آسمان بی ستاره
اثر: روزاموند هاج | انتشارات: باژ | ترجمه: زهرا هدایتی

روزاموند باج نویسنده سبک کتاب‌های نوجوان است. کتاب‌ها و آثار او به صفحات هیجان‌انگیز کاغذی مشهوراند و به نوعی شما با یک نمایش مکتوب از پایان جهان، جادو و دنیای اسرارآمیز داستانی مواجهید که ضربان کلماتش تند و کند می‌شود. مجموعه دود روشن آتش سرد که جلد دومش به تازه‌های پرفروش پاییز رنگ نوجوانانه‌ای بخشیده درمورد پایان جهان است. او در جلد یک و دو دنیایی را پشت دیوار‌های قلعه‌های سنگی به تصویر می‌کشد که مردگان با زندگان در جدال هستند. جولیت داستان اسیر شده است. لرد اینئو از قبیله‌ی ماهیانای به او دستور داده است که اعضای باقی‌مانده‌ی خانواده‌اش را بکشد تا نابودی جهان را به تأخیر بیندازد. جولیت و روناجو مطمئن‌اند که نقشه‌ی لرد اینئو فایده‌ای نخواهد داشت، اما یا باید از دستورات اطاعت کنند، یا راهی متفاوت و اهریمنی‌تر برای حفاظت از ویارا پیدا کنند.

۳ پرفروش پاییزی که دوباره مهمان قفسه‌ها شده‌اند

۸. مغازه خودکشی، یک حمله رو به جلو برای امید
اثر: ژان تولی | انتشارات: چشمه | ترجمه: احسان کرم ویسی

مغازه خودکشی یک حمله رو به جلو است. تصور کنید برای امیدواری به مغازه‌ای سر بزنید که پر از ناامیدی است، اصلا درآمدش از فروش ادواتی برای آدم‌های ناامیدی است که در شهر می‌چرخند و سایه سیاه خودکشی آن‌ها را دنبال می‌کند. ما در مغازه خودکشی ژان تولی با یک فانتزی سیاه طرفیم. تصور کنید شما همراه با پسری که با ورودش به مغازه خودکشی ماجرا را آغاز می‌کند، روبروی تمام هنرمندانی می‌ایستید که در دنیای واقعی خودخواسته با مرگ روبرو شده اند. شما در این کتاب تنها نیسیتید بلکه کنارتان میشیما، مرلین مونرو، ونسان ونگوگ و .. نیز نشسته اند.

برشی از این کتاب:
• شما فقط یک‌بار می‌میرید، پس کاری کنید که اون لحظه فراموش‌نشدنی باشه.
• آیا در زندگی شکست خورده‌اید؟ لااقل در مرگ‌تان موفق باشید.


۹. چشم‌هایش، آغاز ماجرا بود
اثر: بزرگ علوی | انتشارات: نگاه

گمان نمی‌کنم کتاب‌خوان حرفه‌ای باشید و چشمهایش بزرگ علوی را نشناسید. کتابی که از سال ۱۳۳۱ که نخستین تاریخ انتشارش بود خیلی زود جایگاه خودش را بین خواننده‌ها تثبیت کرد و همچنان برای تجدید چاپ می‌رود. اثری که به مبارزات سیاسی دوره پهلوی اول بر می‌گردد و در عین فضای سیاسی آن دوران یک رمز عاشقانه را درون چشم‌های یک قاب عکس می‌کارد تا شما آهسته آهسته به دنبال آن رفته و راز نقاشی استاد ماکان را پیدا کنید و عاشقش شوید.

برشی از این کتاب:
بار دیگر نگاهى به تابلو که در مقابل من قرار داشت انداختم و به چشم‌ها خیره شدم. آرزو مى‌کردم که نکته تازه‌اى در آن‌ها کشف کنم. در این چشم‌هاى صاف و شفاف آئینه‌اى از گذشته این زن نهفته بود. وقتى رویم را از پرده «چشم‌هایش» برگرداندم و به او نگاه کردم، دیدم دارد به ساعتش نگاه مى‌کند. گفت: «مى‌دانید که دیروقت شده؟»
پرسیدم: «چه ساعتیست؟»
گفت: «از یک هم گذشته است.»
گفتم: «مرا تا از اینجا بیرون نکنید، نخواهم رفت. دلم مى‌خواست تا آخرش برایم حکایت مى‌کردید.»
گفت: «آخرى دیگر ندارد.»
چطور شد که از او جدا شدید؟
خیال مى‌کنید که ما مى‌توانستیم باهم باشیم؟
نمى‌دانم، همین را مى‌خواهم بپرسم.
عیبش هم همین است. اگر تا به حال این نکته را استنباط نکرده‌اید، معلوم مى‌شود که نتوانسته‌ام خودم و او را به شما معرفى کنم.


۱۰. سمفونی مردگان، آرزو‌هایی که از سنت به سمت مدرنیته رفتند
اثر: عباس معروفی | انتشارات: ققنوس

شاهکار عباس معروفی نیز سمفونی است که نه تنها هر جشنواره و جایزه‌را تصاحب کرده بلکه در قفسه هر کشتاب‌فروشی که نشسته مخاطب بسیاری را بیش از دو دهه مشغول خواندن صفحه‌هایش و غرق شدن در داستان خودش کرده است. داستان یک خانواده آذری که با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند و سرنوشت فرزندان این خانواده با انتخاب‌هایشان را به تصویر می‌کشد. درواقع سمفونی مردگاه شاهکاری است که جدال سنت و مدرنیته را به بهترین نحو ممکن به تصویر کشیده است.

برشی از کتاب:

مهار آیدین لحظه به لحظه از کف پدر بیرون می‌شد. سرکش و رام نشدنی. در زیرزمین حبسش می‌کردند، او در آن جا چنان سرگردم می‌شد که تا به سراغش نمی‌رفتند و اصرار نمی‌کردند بیرون نمی‌آمد. کتاب را ازبر می‌خواند و املا می‌نوشت. مدتی پول توجیبی اش را قطع کردند. در ماست بندی میدان سرچشمه مشغول شد. پاتیل شیر را هم می‌زد و روزی یک قران مزد می‌گرفت. پولش را کاغذ و کتاب می‌خرید، و پدر را بیشتر می‌چزاند. براش لباس نمی‌خریدند، با همان کهنه‌ها روزگارش را می‌گذراند. در بند هیچ چیز نبود و تنها به این فکر می‌کرد که از تخمه فروشی بیزار است، از تکرار زندگی پدر بدش می‌آید. از خیلی چیز‌ها که بچه‌ها در چنین سال‌هایی از عمر دوست دارند، بدش می‌آمد.

برای دریافت اطلاعاتی که در نخستین کتاب‌گرد پاییزی شهرآرانیوز به بررسی آن پرداختیم از داده‌های پردیس کتاب، شهر کتاب شاهنامه و بوکتاب کمک گرفته و میان صفحات چندین جلد کتاب ادبیات داستانی زیسته‌ایم. امیدوارم توانسته باشیم برای آنکه کتاب موردنظرتان را پیدا کرده یا از مطالعه و خرید آن رضایتمند شوید گامی مطلوب برداشته باشیم. در این قسمت از کتاب‌گردیمان به ادبیات داستانی پرداختیم که به تازگی چاپ‌شده یا برای تجدید چاپ رفته است چرا که پاییز فصلی بود که ادبیات داستان نسبت به موضوعات دیگر با فاصله قابل توجهی بیشتر به فروش رسیده بود. البته که این محبوبیت رمان‌ها تنها مختص فصل حاضر نبوده است. با جمع‌بندی پاییز و نگاهی به پرفروش‌ترین کتاب‌های تازه کتاب‌فروشی‌های مشهد شما می‌توانید منتظر دیگر بخش‌های کتاب‌گرد با گشت و گذار در محیط‌زیست کلمات کتاب‌فروشی‌های مشهد باشید.